Đây là tổng hợp từ wtt trên tinh thần ăn dặm kiểu Nhật, tác giả chủ yếu của những bài dưới đây là mẹ Bé Na.
Đầu tiên là một số nguyên liệu cần thiết nhé!
1. Rượu ngọt Mirin: Có thể mua ở các cửa hàng thực phẩm Nhật, siêu thị Unimart Phạm Ngọc Thạch
2. Soy sauce: Có hai loại Light và Dark, tuỳ các mẹ sử dụng theo sở thích, loại đậm màu thì vị cũng đậm hơn
3. Cá bào - Katsuobushi flakes/Bonito flakes: Có hai loại, 1 loại to giống như vảy hình móng tay, một loại cắt sợi nhỏ
4. Vừng đen, vừng trắng
5. Cá dăm – Chirimenjako: Đến giờ tớ biết hai chỗ bán đấy là Minh Nhật và Unimart
6. Ruốc tôm hay tép biển khô: Mua ở quầy cá khô
7. Rong biển nori, hijiki: Mua ở Minh Nhật
Loại 1: Noritama
Noritama
là một trog những hương vị phổ biến của gia vị rắc cơm. Nori là loại
rong biển dùng để cuốn sushi, tama là viết tắt của
tamago hay trứng. Thành phần chính là cá bào
katsuobushi.
Nguyên liệu
Nguyên liệu cho 2 cup thành phẩm.
· 1 ½ cup cá bào loại nhỏ hoặc 4-5 vốc tay nếu loại lớn
· 3-4 lá nori
· 1 thìa canh vừng
· 1 quả trứng luộc chín kỹ
· 3-4 thìa nước tương đen
· 1 thìa canh rượu mirin
· 1 nhúm muối
Dụng cụ:
· 1 tô lớn
· Lò nướng
· Tấm nướng chống dính baking sheet
· Chảo chống dính
· 1 cái rây
Bật lò ở mức 300°F / 150°C.
Bóp
vụn cá bào trong một cái tô lớn. Bóp vụn nori vào trong tô, lau tay khô
khi bóp nếu không cá bào sẽ dính vào tay. Trộn đều với nước tương và
rượu mirin.
Trải mỏng hỗn hợp lên tấm nướng chống dính.
Cho vào trong lò và “nướng” trong 10-15 phút. Quan sát và ngửi, nếu bắt
đầu có mùi hơi giống nước tương cháy thì bỏ ra.
Trong khi đó, lấy lòng đỏ trứng, rây trứng thành bột vào trong chảo chống dính.
Làm
nóng chảo trên lửa nhỏ, rắc muối, đảo đều cho trứng khô từ từ. Sau vài
phút, lắc nhẹ chảo cho trứng khỏi dính vào đáy chảo. Khi trứng bắt đầu
khô bạn có thể nghe thấy tiếng lạo xạo trong chảo. Để trứng tiếp tục
khô, thi thoảng lắc lắc. Khoảng 15-20 phút sau là được, chú ý không để
trứng chuyển thành màu nâu.
Đừng quên kiểm tra lò nướng
trong lúc làm. Khi hỗn hợp cá bào và nori “nướng” xong, nó sẽ rất khô.
Nếu thấy vẫn còn hơi ẩm thì đảo đều rồi cho trở lại lò trong vài phút.
Để cho hỗn hợp trên nguội. Trong lúc đó, rang hạt vừng trong chảo đến khi nghe tiếng nổ tách tách. Để nguội vừng.
Khi hỗn hợp cá bào và nori đã nguội, bóp vụn bằng tay.
Trộn đều các nguyên liệu đã sơ chế ở trê. Bảo quản trong hộp kín trong tủ lạnh, dùng trong vòng 1 tuần. Dùng để rắc cơm, súp.
Loại 2: Ruốc cá hồi
Bạn
có thể gọi là gia vị rắc cơm cá hồi hay ruốc cá hồi đều được. Nhưng dù
bạn gọi là gì thì đều dùng để rắc lên cơm trắng, trộn cơm viên (rice
ball) onigiri hoặc rắc mì/súp ochazuke. Bạn có thể cuộn trứng thành món
cá hồi ốp lết, hoặc luộc rau…
Ruốc cá hồi thường được bán
trong lọ với giá khoảng $8/150gr. Bạn có thể tự làm với giá ít hơn $3,
tùy thuộc vào giá cá hồi. Thậm chí có thể tiết kiệm bằng cách sử dụng
thịt dính ở bộ xương cá hồi để làm ruốc và đây cũng chính là cách mà các
loại ruốc hay gia vị ra đời.
Ruốc cá hồi
Để
làm được 1 chén ruốc, bạn cần những nguyên liệu sau. Nếu muốn làm nhiều
hơn, hãy tăng tỉ lệ nguyên liệu. Có thể sử dụng thực phẩm đông lạnh để
làm.
· 1 miếng fillet cá hồi khoảng 150gr/4 ½ oz
· Muối vừa đủ
· Rượu sake
· 1 thìa canh rượu ngọt mirin
· 2 thìa canh nước tương (nên dùng loại có màu nhạt)
Sát
muối đều vào hai mặt của miếng cá, để trong tủ lạnh ít nhất 1 tiếng,
tốt nhất là để qua đêm. Muối sẽ ngấm đều vào cá và hút bớt nước trong
mình cá. Nếu bạn sử dụng cá hồi muối thì có thể bỏ qua bước này.
Chắt
bỏ nước muối tiết ra, thấm khô mình cá. Đặt miếng cá, phía lưng vào
chảo chống dính đã lau khô. Nêm ½ chén rượu sake. Đặt cá vào một cái
xửng và hấp chín cá trên lửa trung bình, lúc này rượu sake sẽ bốc hơi
hết.
Lấy cá ra khỏi xửng, để nguội, bỏ da. Dằm cá bằng dĩa, nhặt bỏ xương nếu có.
Lau
sạch chảo, cho cá trở lại chảo. Cho một thìa canh đầy rượu sake, rượu
mirin và nước tương. Đảo đều cho nước bốc hơi. Tiếp tục đảo đến khi cá
trở nên khô và tơi.
Cá càng khô càng để được lâu, canh lửa không để cá cháy và đổi màu quá nhiều.
Để nguội ruốc cá. Bảo quản trong tủ lạnh, dùng trong một tuần nếu như ruốc còn hơi ẩm, 2 tuần nếu ruốc khô.
Khi ăn, có thể rắc một chút muối vừng đen hoặc vừng trắng xay lên trên cá.
Loại 3: Rong biển hijiki và Cá dăm Chirimen Jako
Loại
gia vị này kết hợp rong biển hijiki, một loại rong biển giàu chất xơ và
khoáng chất, và cá dăm chirimen jako hay còn gọi là cá cơm nhỏ. Bạn có
thể tìm thấy 2 nguyên liệu trên ở bất kì cửa hàng thực phẩm Nhật hoặc
Trung hoa nào. Do dùng cả con nên cá dăm rất giàu canxi và umami. Rất
nhiều người Nhật không dung nạp đường lactose nên họ ăn những thực phẩm
như cá dăm để tăng hấp thụ canxi.
NGUYÊN LIỆU:
· 4 thìa canh rong biển vụn
me hijiki hoặc một nắm hijiki dạng ống, ngâm trong nước đến khi mềm rồi xả
· 3 thìa cá dăm chirimen jako
· 2 tấm nori, xé vụn
· 1 vốc cá bào katsuo bushi
· 3 thìa canh nước tương
· 1 thìa canh vừng trắng
· Ớt bột
· 1 thìa vỏ cam hoặc quýt xắt thật mỏng và nhỏ (tùy chọn)
Cắt nhỏ rong biển hijiki nếu bạn dùng dạng thân dài.
Cho
rong biển hijiki đã cắt nhỏ và cá dăm chirimen jako vào một cái chảo
chống dính trên mức lửa trung bình. Đảo đều đến khi khô bớt nước và hơi
giòn, chú ý không để cháy.
Cho nước tương, cá bào và nori
đã xé vụn, tiếp tục đảo đến khi khô. Cho tiếp vừng, vỏ cam/quýt và ớt
bột, đảo đến khi hạt vừng nổ tách tách. Tắt bếp và để nguội.
Bảo quản trong lọ kín trong tủ lạnh, sử dụng trong vòng 1 tuần.
Loại 4: Cà rốt và vừng
Cà
rốt là một loại củ rất phổ biến trong hầu hết tủ lạnh của mỗi nhà. Loại
củ này thực sự tốt đối với sức khỏe của bạn, nhưng lại khá đơn điệu
trong cách chế biến. Loại gia vị cơm vắt mà chúng ta nói đến ở đây sẽ
tận dụng toàn bộ củ cà rốt, bạn sẽ không phải vứt bỏ bất cứ phần nào.
Thêm vào đó vừng sẽ tạo nên vị bùi cho gia vị.
Nguyên liệu:
· 4 củ cà rốt vừa (vừa đủ 2 cup = 480ml), cắt nhỏ, xắt mỏng
· 4 thìa vừng trắng
· 2 thìa canh nước tương (dùng loạị Light nếu không muốn gia vị đậm màu)
· ½ thìa canh đường nâu
· ¼ thìa cà phê
nanami tohgarashi (bột ớt 7 thành phần của Nhật) hoặc ớt xay
·
Muối vừa đủ
Dụng cụ: 1 cái chảo chống dính rộng lòng và một cái chảo trũng lòng; dụng cụ cắt rau củ
Gọt vỏ và cắt nhỏ cà rốt.
Làm nóng chảo chống dính ở mức nhiệt trung bình. Cho cà rốt vào, nấu theo kiểu xao chín chậm bằng nhiệt (
kara iri),
thi thoảng đảo đều, đến khi cà rốt khô bớt nước còn 3/4 . Cà rốt càng
khô càng bảo quản được lâu. Bước này sẽ mất khoảng 15-20 phút.
Cho
nước tương và đảo nhanh đến khi bốc hết hơi nước. Dùng nước tương nhạt
màu thì sẽ giữ được màu vàng của cà rốt, tuy nhiên nước tương đậm màu sẽ
cho vị đậm đà hơn. Cho tiếp đường vàng.
Gạt cà rốt ra
xung quanh chảo, tạo thành một vòng tròn ở giữa chảo. Đảo vừng ở đó, đảo
đến khi vừng nổ tách tách. Đảo nhanh rồi tắt bếp.
Cho tiếp
nanami tohgarashi. Đảo đều. Rắc một chút lên cơm trắng và nếm thử, nếu nhạt thì cho thêm một chút muối cho vừa miệng.
Để nguội rồi cho vào lọ kín, bảo quản trong tủ lạnh, sử dụng trong vòng 1 tuần. Có thể dùng để rắc cơm hoặc súp.
Một vài thông tin về loại bột ớt 7 thành phần của Nhật
Nanami
tohgarashi là một gia vị phổ biến trong bếp người Nhật. Loại bột này có
hương vị tổng hợp, thú vị hơn nhiều so với ớt đỏ thông thường. Có hai
tên gọi cho loại gia vị này nanami tohgarashi hoặc
shichimi tohgarashi.
Loại 5: Thịt nguội mặn ngọt
Thịt nguội có thể kết hợp với bất kỳ loại thực phẩm nào, trong đó có cả cơm. Vị mặn đặc trưng.
Thịt nguội làm theo cách này có thể dùng để rắc lên mọi món ăn, từ cơm đến trứng, rau…
Nguyên liệu:
Hãy chọn loại thịt nguội ít béo, ngon nhất là dùng thịt xông khói.
· Khoảng 150gr/5.25 oz thịt thăn xông khói
· 1 thìa canh rượu mirin
· 1 thìa canh đường vàng
· ½ thìa canh nước tương
Thái nhỏ thịt.
Đảo thịt trong một chảo lớn trên lửa trung bình thấp đến khi mỡ chảy ra và tương đối cứng lại, chú ý không để cháy.
Vớt thịt ra để vào giấy thấm dầu mỡ. Rửa sạch chảo.
Cho những nguyên liệu còn lại vào chảo, đảo trên lửa trung bình đến khi đường tan hết. Cho thịt vào, đảo đều đến khi khô lại.
Để nguội. Bảo quản trong tủ lạnh trong 1-2 tuần.
Bạn có thể nêm thêm loại gia vị mà mình thích.
Loại 6: Cá chích và hạt thông
Nếu như hạt thông khó mua thì có thể thay thế bằng vừng hoặc bất kỳ loại hạt nào khác cắt nhỏ.
Loại gia vị này hợp với pasta và cơm.
Nguyên liệu:
Lượng
nguyên liệu dưới đây sẽ làm ra được khoảng 8 thìa canh thành phẩm. Mỗi
thì tương đương với 40-50Kcal, tùy thuộc vào lượng dầu ngâm cá.
· 2 hộp cá chích ngâm dầu (240gr)
· 2 nhánh tỏi, cắt nhỏ
· 2 thìa canh hạt thông
· 1 thìa canh rượu sake hoặc whisky (rượu sẽ giúp giảm mùi tanh của cá)
· 2 thìa canh tương đen
· Bột tiêu đen
· 1 nhúm ớt khô xay
Vớt cá ra khỏi dầu. Dùng giấy thấm dầu từ cá. Nếu bạn để quá nhiều dầu trong cá, thành phẩm sẽ có mùi giống như chiên kỹ.
Làm
nóng chảo chống dính. Đổ cá vào, dằm nhỏ. Đảo đến khi cá khô bớt, tiếp
tục dằm đến khi giống như ruốc. Cho tỏi đã xắt vào đảo cùng. Chú ý đảo
cho cá khô nhưng không cháy.
Khi cá tương đối khô và tơi,
cho rượu vào. Đảo đều cho bốc hơi ẩm đi (chỉ khoảng vài giây). Thêm
tương đen và đảo cho cá thấm đều.
Cho hạt thông, đảo đều đến khi chuyển màu vàng nâu. Cho tiếp tiêu đen và bột ớt.
Đổ ra tô để nguội. Bảo quản bằng hộp kín trong ngăn lạnh. Sử dụng trong vòng 1 tuần.
Loại 7: Rau cải, cá bào và ruốc tôm (tép biển)
Làm
gia vị rắc cơm không khó và bạn có thể tận dụng những phần thức ăn
thừa. Loại gia vị này tiêu biểu cho điều đó. Ngày xưa, gia vị loại này
được làm từ phần lá xanh của củ cải đỏ hoặc củ cái trắng vốn hay bị vứt
bỏ.
NGUYÊN LIỆU:
· 1 bó lá rau cải, sau khi trần sẽ được 1 ½ cup
· 1 cup hoặc 1 vốc tay to cá bào (bạn có thể tận dụng vụn cá ở đáy túi)
· Khoảng ½ cup ruốc tôm (tép biển khô)
· Nước tương vừa ăn
Nhặt,
rửa phần lá rau cải. Trần qua nước sôi, đến khi mềm nhưng vẫn còn màu
xanh của lá. Vớt rau, xả qua nước lạnh. Vắt rau cho kiệt nước, thái nhỏ
đều.
Làm nóng chảo chống dính rộng lòng. Cho rau đã thái
vào đảo đều đến khi lá hơi khô. Cho cá bào và ruốc tôm vào. Nêm 1-2 thìa
canh nước tương và đảo đều cho khô bớt. Nếm và cho thêm nước tương nếu
nhạt.
Bảo quản trong tủ lạnh khoảng 1 tuần hoặc có thể cấp đông. Rắc lên cơm, trộn cơm hoặc làm cơm viên onigiri.
Bạn có thể thêm vừng hay ớt khô.
Loại 8: Muối vừng đen
Gomashio
hay vừng đen có giá trị dinh dưỡng rất cao. Các nhà dinh dưỡng học
thường nói một bữa cơm bao gồm gạo nứt rắc vừng đen là một bữa cơm đầy
đủ chất dinh dưỡng.
Có 3 cách để làm loại gia vị
này. Thứ nhất đơn giản là trộn vừng đen với muối, tuy nhiên cách này
muối sẽ không bám đều vào vừng. Cách thứ 2 là nghiền muối thành bột,
muối bột sẽ phủ đều lên vừng đen.
Còn một cách nữa, có vẻ hợp lý hơn hẳn. Với cách này, hạt vừng sẽ giống như khoác một chiếc áo khoác mỏng bằng muối.
Muối vừng dùng chảo
Tỉ
lệ trọng lượng thông thường vừng:muối là 8:1. Tỉ lệ này sẽ cho thành
phẩm hơi mặn, bạn có thể chọn tăng vừng để giảm độ mặn thành tỉ lệ 10:1
tương ứng. Bạn nên sử dụng cân điện tử cho chính xác.
NGUYÊN LIỆU:
· 100gr/3,5oz vừng đen sống
· 10gr/0.35oz muối bột
· Khoảng ½ cup (100ml) nước
Dụng cụ: Chảo chống dính rộng lòng
Hòa tan muối vào nước.
Trải
vừng đều trên chảo. Bật lửa trung bình thấp, đảo đều đến khi vừng nổ
tách tách. Tắt bếp và tiếp tục đảo đến khi vừng thôi nổ.
Nóng
chảo trở lại, cho muối, đảo đều theo hình tròn. Vừng sẽ dính với nhau.
Tiếp tục đảo trên lửa trung bình thấp – làm sạch muối bám vào lòng chảo,
đến khi nước bốc hơi hết. Hạt vừng khi đó sẽ được bọc một lớp muối rất
đều và rời ra từng hạt.
Tắt bếp và để nguội – trên chảo
nóng, vừng sẽ tiếp tục khô. Khi nguội hoàn toàn, cho vào lọ kín bảo quản
ở nơi khô thoáng, sử dụng trong vòng 1 tháng.
Muối vừng dùng lò nướng
Cách làm này lâu hơn nhưng nhàn hơn so với cách trên. Bạn có thể làm được một lượng lớn muối vừng trong 1 lần.
NGUYÊN LIỆU:
· 200gr/7oz vừng đen sống
· 20gr/0.7oz muối bột
· ¾ cup (150ml) nước
Bật lò 150°C / 300°F.
Cho vừng vào một tấm baking sheet, dàn đều vừng, chừa lại các mép của tấm. Cho vào trong lò 5 phút.
Trong lúc đó pha muối vào nước.
Lấy
vừng ra – khi đó vừng đã nóng và có thể bắt đầu nổ tách tách. Đổ nước
muối vào vừng, đảo đều bằng spatula. Dàn đều vừng. Cho trở lại lò, hạ
xuống 100°C/210°F, và đặt hẹn giờ 1 tiếng.
Sau 1 tiếng, đảo đều vừng, khi này vừng có thể vẫn còn hơi ẩm. Tắt lò, cho vừng trở lại vào lò, để vài tiếng hoặc qua đêm.
Khi
lấy ra khỏi lò, hạt vừng phải khô và bám đều muối. Nếu như vẫn còn ẩm,
đảo đều, cho vào lò ở mức nhiệt 100°C/210°F trong 15 phút, sau đó lại
tắt lò và để nguội vừng trong lò.
Thành phẩm có thể có một
chút vón cục, vừng và muối ở cuối có thể dính vào. Cạo sạch bằng
spatula, đảo đều và ấn cho vừng vón cục rời ra. Bảo quản như phương pháp
trên.
Lưu ý
Một số công thức khác đem xay vừng, tuy nhiên vừng xay sẽ ra dầu khiến cho muối vừng nhanh ôi.